GEBELIKTE TIROID

GEBELIKTE TIROID

PROF DR METIN OZATA

Gebe kadınlarda tiroid yetmezliği veya tiroid bezinin çok çalışması anne ve çocukta yan etkiler yapabildiği gibi düşük riskini de artırır. Bu nedenle gebe kalmadan önce tiroid hastalığınız varsa mutlakab bir ENDOKRİN UZMANINA danışınız. Önceden hiç tiroid hastalığınız yoksa gebeliğin ilk ayı mutlaka tiroid hormonlarını ölçtürünüz. Bunlar TSH, Serbest T3, Serbest T4, Anti-TPO ve anti-Tiroglobulin antikorlarıdır.
 TSH ölçümü 3 ve üzerinde ise tedavi gerekir.
ÖNCEDEN TİROİD YETMEZLİĞİ VARSA

Kullandığınız ilacın dozunu artırmak gerekebilir. Endokrin uzmanına başvurarak takibe giriniz. Her ay tiroid hormonlarını ölçtürün ve ilacınızı kesmeyiniz. Gebe kalmayı düşünen hipotiroid kadınlar doktoruna mutlaka ilaç konusunda danışmalıdır. Gebe kalınca da tiroid ilaçları alınacaktır. Çocuğa zararı yoktur. Tiroid ilacı almazsanız düşük riski artar. Doğum sonrası da kontrollerinizi yaptırınız.

HİPERTİROİDİ VARSA

Hipertiroidivarsa buna uygun ilaçlar en az dozda kullanılacaktır. Gebelikte ilaç tedavisi yapılır. Propiltiourasil veya Metimazol verilebilirse de göbek kordonundan bebeğe daha az geçtiği için daha çok Propiltiourasil ilacı tercih edilir. Kontrollerde serbest T4 ve TSH düzeylerine birlikte bakılır.

Gebe kalmadan önce Graves hastalığı olan kadınlar gebe kalınca Graves hastalığının şiddeti azalır ve ilaç dozunu azaltmak veya kesmek gerekebilir. Gebelik, hastalığın şiddetini azaltmaktadır. Gebe Graves’li hastaların bebeklerinde doğumda hipertiroidi gelişebileceğinden kadın-doğum uzmanı ve çocuk hastalıkları uzmanı tarafından bebek kontrol edilmeli ve tetkikleri yaptırılmalıdır. Hastanede çocuk endokrinoloji uzmanı varsa görüşünün alınması uygun olur.

NODUL VARSA

Gebelikte tiroid nodülü çapında artma ve yeni nodül oluşumu sıklığında artış vardır.

Tiroid nodülü olan gebe bir kadın gebe olmayan nodüler guatrlı bir hasta gibi tedavi edilir. Ancak gebelikte tiroid sintigrafisi çekilmez, sadece tiroid ultrasonu çekilir.
Tiroid nodülleri gebelikte de biyopsi ile incelenmelidir. Eğer biyopsi sonucu kanser çıkarsa tiroid ameliyatı ya gebeliğin ikinci 3 ayında ya da doğum sonrası yapılır. Kanserin türüne göre buna doktorunuz karar verir. Bazı kanser türleri hariç genellikle doğum sonrası ameliyat yapılır.

Gebelikte Tiroid hastalığı Gelişme Riski Hangi Kadınlarda Fazladır?

Ailesinde tiroid hastalığı, şeker hastalığı ve guatr olan gebe kadınlarda tiroid hastalığı riski daha fazladır. Gebelik öncesi tip 1 şeker hastalığı olan veya kanında anti-TPO antikoru yüksek olan veya daha önce tiroid hastalığı geçiren kadınlarda da bu risk çok yüksektir. Önceden düşük yapan kadınlarda da tiroid hormon tetkikleri gebelik süresince iyi takip edilmelidir.

Gebelikte tiroid hormonları normal olduğu halde sadece anti-TPO antikor yüksekliği olması da risklidir

Anti-TPO antikoru yüksek olan kadınlardaerken doğum, düşük riski ve doğum sonrası depresyon ve tiroid yetmezliği riski artmıştır. Bu nedenle sık aralarla TSH hormon ölçümü yapılmalı ve bu kontrollerin doğum sonrası da devam etmesi gerekir.

Tiroid bezinin az çalışması, adet sıklığını  azalmakta ve  adetlerde oluşan kanama miktarını artırmaktadır. Çok fazla oluşan adet kanamaları bu hastalıkta oluşan kan pıhtılaşmasındaki  azalmaya veya kanın  fazla sulanmasına bağlıdır. Hipotiroidisi olan kadınların % 23.4’ünde ise adet düzensizliği vardır.

Tiroid bezi az çalışan kadınlarda cinsel istekte azalma olduğu gibi yumurtlama da bozulur ve gebe kalma şansı azalır. Hafif  tiroid bezi yetmezliği olanlar (sadece TSH hormonu yüksek, fakat T3 ve T4 hormonu normal olanlar) gebe kalsalar bile düşük sıklığı fazladır.

Yukarıda belirtilen nedenlerle tüp bebek için başvuracak bayanlar veya kısırlık problemi olan kadınlar mutlaka TSH, T4 ve anti-TPO antikor ölçümlerini yaptırmalıdırlar. Annenin tiroid hormonlarının normal olması özellikle gebeliğin ilk 3 ayında bebeğin beyin gelişimi için çok önemlidir. Bebeğin beyin gelişimi bu ilk 3 ayda anneden  göbek kordonu yoluyla gelen tiroid hormonlarına bağlıdır. Annede tiroid hormonları az ise bebeğin beyin gelişimi iyi  olmamaktadır. 12nci haftadan sonra bebek kendi tiroid hormonlarını yapmaya başladığından ilk 3 ay büyük önem taşımaktadır.

Annede  gebelik başlangıcında mevcut olan  tiroid bezi yetmezliği (tiroid hormonlarının az olması)  bebeğin zeka seviyesinin (IQ) düşük olmasına neden olmaktadır.  Yapılan bilimsel çalışmalar tiroid hormonları düşük bir anneden doğan çocuklarda zeka (IQ) seviyesinin %85’in altında olduğunu göstermiştir.  Bu çocukların okul başarıları ve arkadaşlarıyla olan  ilişkileri  de düşüktür. Bu  nedenle hamile kaldığını öğrenen tüm anne adayları  vakit geçirmeden tiroid hormon tetkiklerini yaptırmalıdırlar.

 Her 100 gebenin 2 veya 3’ünde teşhis edilmemiş tiroid yetmezliği vardır. Bu yetmezlik özellikle kanlarında  anti-TPO antikoru yüksek olan gebelerde  daha da fazla olup  % 15 oranında görülür. Bu nedenle gebe kalmadan önce kanınızda anti-TPO antikoru yüksek ise gebelikte tiroid hormon yetmezliğine girme ihtimaliniz artıyor demektir.

Gebelik döneminde iyot eksikliği olan kadınlarda da tiroid hormonlarında azalma oluşmaktadır. Bu nedenle gebelik süresince iyotlu tuz yemek çok önemlidir.

Önceden tiroid yetmezliğiniz varsa kullandığınız  Levotiroksin ilacının dozunu  hamile kaldığınızı öğrenince  ayarlamak için Endokrinoloji uzmanı bir doktora giderek tetkiklerinizi yaptırın ve onun takibine girin.

Tiroid yetmezliği  olan gebelerde düşük riskinin arttığını da unutmayın. Tiroid bezi az çalışan kadınlarda düşük sayısının  gebeliğin  4 ile 6. ayları arasındaki dönemde  dört kat daha fazla olduğu saptanmıştır.

Tiroid yetmezliği saptanan gebelerde tedavi çok kolaydır.   Kullanacağınız  Levotiroksin ilacı hormonlarınızı hemen düzeltir.

Bebeğin zeka gelişimini etkileyen önemli  diğer bir durum annenin yeteri kadar iyot alıp almamasıdır. Gebelik ve emzirme dönemindeki iyot yetmezliği  bebeklerde zeka geriliği yapmaktadır. Gebe ve emziren kadınlar iyot ihtiyacını iyotlu tuz yiyerek veya  iyot içeren multivitaminler alarak karşılayabilirler. Bir gebenin  günde 200 mikrogram iyot alması gerekir. Bu  miktardaki iyot multivitamin ilaçlarda  bulunan iyot ile sağlanabilir. Emziren kadınlarda ise günde 290 mikrogram iyot alınması gerekir.