K VİTAMİNİ

K VİTAMİNİ

K vitamini kanın pıhtılaşmasını ve kemiklerin gelişmesini sağladığı gibi bazı kanserleri önleyici etkisi vardır. Bitkiler K1 vitamini yaparken bağırsaktaki bakteriler  K2 vitamini (menoqinone-Menakinon) yapar ve buna MK-4 adı da verilir. K vitamini kanın pıhtılaşması olayında rol alır ve pıhtılaşmayı sağlayan bir vitamindir.  Lahana, ıspanak, brokoli, karnabahar, mısır, patates, meyveler, yumurta sarısı, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve bitkisel yağlarda K1 vitamini vardır. Günlük ihtiyaç  10 mikrogram kadardır.

K vitamini eksikliği çok nadir görülür.  Bunun nedeni yeşil sebzelerde K vitamini olması ve bağırsakta üretilebilmesidir. Vitamin K yertmezliği bazen  uzun süre antibiyotik kullanımı sonrası olabilir veya damardan beslenen hastalarda  gelişebilir. Bu durumlarda K vitamini verilmesi gerekebilir. Uzun süren açlık durumunda da K vitamini yetmezliği gelişebilir.  Yenidoğan bebeklerde ilk hafta içinde K vitamini eksikliğine bağlı kanamalar olabilir. Bu tür kanamalar genelde annenin gebelik süresince antibiyotik  ve epilepsi ilaçları kullanması durumunda  olur.  Kanda-plazmada  des-gamma-carboksiprotrombin (DCP)   ölçümü  K vitamini yetmezliği tanısı için hassas bir yöntemdir.  Normal kişilere DCP sıfır bulunurken, K vitamini yertmezliğinde yükselir. K vitamini yetmezliğini ölçmenin indirek (dolaylı) bir ölçümü kanda protrombin, Faktör VII, IX veya X veya protein C ölçmektir. Bunlar K vitamini yetmezliğinde  normalden % 50 daha az çıkar. Yeni doğan bebeklere K1 vitamini 0.5-1 mg dozunda intramuskuler (kas içine) enjeksiyon tarzında verilir.

K vitamini proteinlerin fonksiyonunda önemli rol oynayan gama karboksiglutamik asit sentezinde  rol almaktadır. Bu protein de pıhtılaşmada rol alır.  

 K vitamini eksikliğinde bacaklarda varis gelişiminin arttığı saptanmıştır. Yeni çalışmalar K vitaminin kemik sağlığında önemli rol oynadığını göstermiştir. Kalsiyumun kemiğe yapışmasını sağlayan osteokalsin isimli protein üzerinde K vitaminin büyük etkisi vardır.  Farelerde ise osteokalsin eksikliğinde diabet gelişmiştir.  K vitamini alan kişilerde  pıhtılaşmada artma olduğundan coumadin türü ilaç kullananlarda dikkat etmek gerekmektedir.  K vitamini alımı arttıkça INR 0.2 azalır.

Son yıllarda K vitamini eksikliğinin kalpteki  damarların kireçlenmesinde ( koroner arter ) ve böylece  tıkanmasında etkili olduğu ve  K vitamini verilmesinin faydalı olacağı ileri sürülmüş ve bu konuda araştırmalar yapılmaktadır.  Bu çalışmalarda  hastalara 500 μg/ gün  dozunda   K vitamini olan  phylloquinone verilmektedir.

Bir K vitamini olan Menaquinone-4’ün (Menakinon)   45 mg/gün dozunda menapozdaki osteoporozlu hastalarda 6-12 ay kullanımının  kemik erimesinde faydalı  olduğu  saptanmıştır.