FOLIK ASIT VITAMINI

FOLIK ASIT VITAMINI

Folik asit vitaminine folat adı da verilir.  Folat  vitamini doğal olarak besinlerde bulunurken , folik asit  bu vitaminin sentetik bir şeklidir ve ilaç olarak üretilir.  Folik asit kan yapımı, yeni hücre oluşması ve yaşaması, DNA ve RNA yapımı için gerekli bir vitamindir. Bu nedenle özellikle gebelik ve çocukluk döneminde  bu vitamine olan ihtiyaç artar. Gebelik döneminde günde 800 mikrogram dozunda mutlaka  alınmalıdır.  Folik asit  kırmızı kan hücrelerinin yapımı için gereklidir ve  homosisteinin normal sınırlarda olmasını sağlar.

Folik asit kandaki homosistein denen damar sertliği yapıcı maddeyi azalttığı gibi kalp krizi, felç ve bunama riskini azaltır.  Kanda folik asit vitamin düzeyi 7.0’nin üzerinde olmalıdır.

Folik Asit Vitamini Hangi Gıdalarda Var:

Koyu yeşil yapraklı sebzelerde, ıspanak, fasulye, buğday, bezelye, fındık, baklagiller, kepekli ekmek,  karaciğer, yumurta, balık, muz, portakal, limon, çilek, kiraz, patates ve mısırda folik asit vardır. Günlük ihtiyaç 400 mikrogram kadardır.

Folik Asit Yetmezliği:

Folik asit yetmezliğinin nedenleri şu başlıklar altında incelenebilir:

1)                            Gıdalarla Alımının Az Olması:  İyi beslenmeyen veya alkolik kişilerde folat yetersizliği sıktır. Gıdalardaki folatın  pişirilme  sırasında çoğu kaybolur. Vücuttaki folat deposu çok azdır (5-10 mg) ve folat eksikliği 4-5 ay devam ederse megablostik anemi denen kansızlık oluşur. Folat yetersizliği B12 vitamini gibi yaşlılarda fazla görülür. 65-74 yaş arası kişilerde folat yetmezliği % 5-10 arasında görülür.

2)                            Folat İhtiyacının Artması:  Folat ihtiyacının artması da folat yetersizliği yapabilir. İhtiyacın arttığı bu durumlar gebelik, hemolitik anemi denen kan hastalıkları, bazı cilt hastalıkları ve bazı ilaç kullanımlarıdır.

3)                            Bazı İlaçlar: Trimetoprim, metoteksat ve fenitoin ilaçları folat yetmezliğine neden olur.

4)                            Genetik Olarak Folat Emilim Bozukluğu:  Çok nadir görülür ve bebeklikte daire (ishal) anemi ve nörolojik (sinir) hastalıkları ile birliktedir.

Kanda Homosistein  seviyesi normalin üzerinde ise  B6, B12 ve folik asit  vitaminleri  birlikte alınmalıdır.

Folat tedavisinin gerekli olduğu veya  ilave alımının  gerektiği durumlar şunlardır:

·         Gebelik ve emzirme dönemi (800 mikrogram /gün)

·         Gebe kalmadan önce alınmaya başlanmalıdır

·         Alkol alanlarda

·         Bağırsaklardan besin emiliminin bozuk olduğu durumlarda

·         Dializ yapılan böbrek hastalarında

·         Karaciğer hastalığı olanlarda folik asit vitamini alınmalıdır.

·         Folik asit eksikliğine bağlı  anemilerde

·         Yaşlılıkta işitme azlığı olanlara

              Folatın vücutta kullanımını engelleyen aşağıdaki ilaçların kullanımı durumunda folik asit vitamini ilave olarak alınmalıdır.

• Epilepsi ilaçları
• Şeker hastalığı tedavisinde kullanılan Glukofage veya glukoformin gibi ilaçlar
• Crohn hastalığı tedavisinde kullanılan sulfasalazin
• İdrar söktürücü Triamteren ilacı
• Kanser ilacı Methotrexate

Folat Vitamin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Folat eksikliği olan kadınlarda  düşük ağırlıklı bebek, sinir hasarlı bebek doğurma riski vardır

Bebek ve çocuklarda folat yetersizliği büyümeyi yavaşlatır

Folat eksikliğinde anemi (kansızlık) oluşur

Bazı kişilerde ishal, iştah kaybı, kilo kaybı oluşur. Bazen  dilde ağrı, baş ağrısı, çarpıntı, unutkanlık, davranış bozukluğu olabilir.

Kanda homosistein yükselir.

Folik Asit Alımı Hangi Hastalıkları Önler?

Yeterli folik asit alımı şu hastalıkları önler:

1)      Gebelikte alımı bebekte nörol tüp defekti denen sinir hastalığımı önler

2)      Kalp hastalığından koruduğu gösterilemedi

3)      Kolon (kalın bağırsak) ve prostat  kanserinden korur.

4)      Hipertansiyondan korur

5)      Yaşlılıktaki işitme azlığından korur

6)      Homosisteini azaltarak kemik kırıklarından korur

Folik Asit Vitamini Alırken B12 Eksikliğine Dikkat Ediniz

Folik asit vitamini günde 1000 mikrogramdan fazla alınmamalıdır. Böyle alınırsa  ve o kişide B12 yetmezliği hafif varsa B12 yetmezliği şikayetlerini artırır.  Folik asit vitamini B12 vitaminine bağlı kansızlığı düzeltir ancak B12 vitaminine bağlı beyin ve sinir hasarının kalıcı olmasına neden olur. Özellikle yaşlı kişilerde veya 50 yaşından büyük kişilerde  B12 yetmezliği sık olduğundan  folik asit almadan önce mutlaka B12 vitamin düzeyine bakmak gerekir.  Multivitamin alınıyorsa  folik asit yanında mutlaka B12 vitamini de olmalıdır.

Fazla Folik Asitin Zararı Var mı?

Gıdalarla alınan fazla folik asitin zararı yoktur. Bu vitamin suda eridiğinden  fazlası idrarla atılır. Ancak epilepsisi olan hastalarda fazla folik asit kasılmaları artırabilir.  Folik asit vitamini günde 1000 mikrogramdan fazla alınmamalıdır.